Պատմություն․․․

Նոյեմբերի 18-22

Թեմա 13 Արցախյան շարժում:/էջ 118-126/

• Վերակառուցումը և Արցախյան շարժումը:

Վերափոխումների քաղաքականությունը

Երկիրը կանգնած էր արմատական փոփոխություններ կատարելու անհրաժեշտության առաջ։ Գորբաչովը հայտարարեց, որ ԽՍՀՄ-ը ճգնաժամից դուրս բերելու համար պետք է իրականացվեն վերափոխումներ։

Ղարաբաղյան ազատագրական շարժումը

Խորհրդային Միությունում ազատագրական շարժումների ծավալումը վերակառուցման քաղաքականության անմիջական հետևանք էր։ Իր ազգային արժանապատվությունը պաշտպանելու համար առաջինը հանդես եկավ արցախահայությունը։

Սումգայիթյան ողբերգությունը

Այն ժամանակ, երբ Հայաստանում և Ղարաբաղում տեղի էին ունենում խաղաղ հանրահավաքներ, 1988 փետրվարի 27–29-ին Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվից ոչ հեռու գտնվող արդյունաբերական Սումգայիթ քաղաքում իրականացվեց քաղաքի հայության վայրագ կոտորած։

Ազատագրական շարժման վերելքը

Անգամ Սումգայիթում տեղի ունեցած վայրագություններից հետո Կենտրոնը ղարաբաղյան հիմնահարցը ներկայացնում էր ոչ թե քաղաքական, այլ զուտ սոցիալ-տնտեսական բնույթ ունեցող խնդիր։

Հայերի բռնագաղթեցումը Ադրբեջանից

1988թ. գարնանից սկսած Կիրովաբադից, Շամխորից, Խանլարից, Դաշքեսանից, Շաքիից և հայաշատ այլ բնակավայրերից հայ ազգաբնակչությունը թալանի ու բռնությունների ենթարկվելով զանգվածաբար արտաքսվեց։

• Ազատագրական շարժման վերելքը:

Արևմտահայ ազգային ազատագրական շարժումների վերելքը 1890-ական թվականներին. Արևմտահայությունը սուլթանական կառավարության ազգահալած քաղաքականությանը պատասխանել է ազատագրական պայքարի նոր վերելքով։ 1890 թվականի հունիսին Կարինում (Էրզրում) կեղծ լուրեր են տարածվել հայերի՝ ապստամբության պատրաստվելու մասին։ Խուզարկելու նպատակով թուրք ոստիկանները պատարագի ժամին ներխուժել են եկեղեցի։ Ժողովուրդը հնչակյանների գլխավորությամբ դիմագրավել է նրանց, սպանվել ու վիրավորվել է ավելի քան 20 հայ։ 2 օր անց իշխանությունները նոր ջարդեր են կազմակերպել քաղաքի հայկական թաղամասերում։

• Ձեր կարծիքով ՝ ԽՄԿԿ կենտկոմը ղարաբաղյան հիմնահարցը ինչու՞ էր փորձում ներկայացնել որպես սոցիալ տնտեսական բնույթի խնդիր:/գրավոր/